Werl zit vol contrasten: de pelgrimsstad, gelegen aan de oude zoutroute, de „Hellweg“ in de driehoek Sauerland, Münsterland en Ruhrgebied, kent de typisch middeleeuwse mengeling van dicht samengepakte huizen, afgewisseld met de statige panden van de zouthandelaren en patriciërs, met pal daarnaast de massieve muren van de hoog oprijzende proosdijkerk en de pelgrimsbasiliek. Het kuurpark met gradeerwerk herinnert aan het vroegere zoutbad.
De stadsplattegrond en de historische panden geven een beeld van hoe de stad zich ontwikkelde, met name op plekken waar een groep huizen bewaard is gebleven, zoals aan de Grabenstraßen, aangelegd op de vroegere verdedigingswerken.
Een van de mooiste stukjes Werl is de Krämergasse in het historische centrum, met zijn rustieke vakwerkhuizen en op de achtergrond de imposante St. Walburga. Deze proosdijkerk stamt uit de veertiende eeuw. Door de kerkelijke rechtbank en de aanwezigheid van een kruisaltaar en kunstwerken is de kerk het belangrijkste religieuze bouwwerk in Werl.
Geliefd bij pelgrims is daarentegen de neo-romaanse Bedevaartsbasiliek Maria-Visitatie. Hier staat namelijk het twaalfde-eeuwse genadebeeld van Maria als troosteres der bedroefden en speciaal voor haar komen jaarlijks zo’n 100.000 pelgrims naar Werl, dat daardoor op nummer drie van de ranglijst met pelgrimsoorden in Duitsland staat. Pal naast de basiliek staat de Alte Wallfahrtskirche, in 1786 gebouwd in barokke stijl, waar het beeld oorspronkelijk stond opgesteld.
Dat Werl open staat voor invloeden van buiten Europa is te zien in het „Forum der Völker“, een plek voor kunst en voorwerpen uit het dagelijks leven van ver buiten Europa. Het stedelijk museum „Am Rykenberg“ toont hoe Werl zich vanaf de steentijd heeft ontwikkeld. De grote maquette geeft een realistisch beeld van hoe de stad er in de zeventiende eeuw moet hebben uitgezien.
